لاستیک گیت سوپاپ به طور دقیق از ورود روغن اضافه به محدوده ساق سوپاپ پیشگیری میکند و ضمن روانسازی عملکرد سوپاپها، مانع روغن سوزی موتور میشود. داشتن یک لاستیک ساق سوپاپ سالم برای عملکرد صحیح موتور و سرسیلندر کاملا ضروری است. اگر لاستیک ساق سوپاپ یا همان کاسه نمد ساق سوپاپ خراب شود، ممکن است در آینده ایراداتی پرهزینه مثل یاتاقان زدن، خرابی رینگ و پیستون و…، در موتور به وجود آید. پس بهتر است با شناخت نشانه‌های خرابی لاستیک گیت سوپاپ و تعمیر سریع آن با هزینه نسبتا کمتر، از خرابی‌‌های پرهزینه جلوگیری کنید.
لاستیک گیت سوپاپ که به آن کاسه نمد ساق سوپاپ هم گفته میشود، وظیفه جلوگیری از نفوذ روغن سرسیلندر به داخل گاید یا گیت سوپاپ را بر عهده دارد. البته این قطعه به مقدار ناچیزی از روغن اجازه نفوذ به سطح ساق سوپاپ هنگام حرکت این قطعه داخل گیت را می دهد تا کارکرد روان آن تضمین شود. این مقدار کنترل‌شده روغن برای حفظ روان‌کاری سوپاپها بسیار مهم است و در غیر این صورت، ممکن است سوپاپ و گیت و سایر اجزای سرسیلندر خیلی زود فرسوده و مستهلک شوند. اما نفوذ روغن اضافی به داخل گیت میتواند منجر به تجمع کربن در این محدوده شود که بسیاری از آسیب‌ها مانند:
• آسیب به نشیمنگاه سوپاپ
• تخریب کاتالیزور
• افزایش انتشار گازهای آلاینده
• کاهش راندمان موتور
• مصرف بیشتر روغن و روغن سوزی منتهی شود.
به طور کلی، لاستیک ساق سوپاپ از ورود روغن از سرسیلندر به محفظه احتراق جلوگیری می‌کنند. یک درزگیر یا لاستیک گیت آسیب‌دیده میتواند باعث سوختن روغن موتور از طریق ورود آن به داخل سیلندر شود که درنهایت خرابی موتور را نتیجه خواهد داد.
مهمترین و شاخص‌ترین نشانه ها و علایم خرابی لاستیک ساق سوپاپ عبارتند از:
۱.دود آبی اگزوز هنگام سرد بودن موتور یا اول صبح
یکی از بهترین راه‌ها برای تشخیص اینکه آیا کاسه نمد ساق سوپاپ معیوب است یا نه، تست دود موتور سرد است. پس از اینکه خودروی شما برای مدتی حدود چند ساعت کار نکرده و اکنون سرد شده است. موتور را راه اندازی کنید. در این حالت لاستیک ساق سوپاپ کمی منقبض می شود. درزگیره‌های آسیب‌دیده در زمان سرد بودن اجازه نفوذ روغن به درون گیت را میدهند. سپس روغن باقی‌مانده در پشت بشقابک ته سوپاپ جمع میشود.
هنگامی که موتور را روشن می کنید، ممکن است این روغن وارد محفظه احتراق شود و بسوزد. درنتیجه خروج دود آبی رنگ از اگزوز را مشاهده می‌کنید. اگر این اتفاق بیفتد، به این معنی است که مقداری روغن از طریق کاسه نمد آسیب دیده به داخل محفظه احتراق رفته و سوخته است. اگر این دود بعد از چند دقیقه ناپدید شد می‌توانید مطمئن باشید که یک یا چند لاستیک ساق سوپاپ آسیب دیده و نیاز به تعویض دارد. اما اگر همچنان دود آبی رنگ از اگزوز منتشر می‌شد، آن وقت احتمالاً روغن سوزی از جای دیگری اتفاق می‌افتد.
۲.کم شدن روغن موتور
اگر متوجه شدید که سطح روغن موتور کم شده اما نشتی وجود ندارد، این می تواند نشانه دیگری از یک لاستیک ساق سوپاپ خراب باشد.
۳.خرابی و مسدود شدن کاتالیزور
زمانی که روغن با سرعت نسبتا بالاتری از طریق لاستیک ساق سوپاپ می سوزد، منجر به افزایش آلاینده ها و آلودگی کاتالیزور می شود. سوخت نسوخته در اگزوز دمای کارکرد مبدل کاتالیست را به شدت افزایش می دهد که می تواند باعث داغ شدن بیش از حد مبدل و ایجاد انسداد در اگزوز شود.
۴.درجا کار کردن نامتعادل
اگر موتور شما در حالت درجا به ویژه زمانی که موتور سرد است، به خوبی کار نمی‌کند، این مورد میتواند نشانه‌ای از خرابی لاستیک ساق سوپاپ باشد. البته بد کار کردن موتور در حالت درجا علتهای دیگری هم دارد اما به هر حال یکی از دلایل آن میتواند خرابی لاستیک ساخت سوپاپ باشد. لاستیک ساق سوپاپ صدمه دیده باعث تجمع روغن پشت سیت سوپاپ میشود.
اگر سیت‌ها به خوب آببندی نباشند این روغن میتواند در حالت خاموش بودن موتور به داخل محفظه احتراق حرکت کرده و روی سر شمع را بپوشاند. در نتیجه بعد از روشن شدن موتور علاوه بر خروج دود آبی، موتور خودرو در حالت درجا عملکرد مناسبی ندارد؛ چرا که شمع‌های آن خیس شده و تا خشک شدن آنها و گرم شدن موتور عملکرد جالبی را از خود نشان نخواهند داد. با باز کردن شمع‌ها و بررسی نفوذ روغن به آنها می‌توان این مورد را بررسی کرد.
۵.کاهش قدرت و شتاب
مسلماً نفوذ روغن به درون محفظه احتراق باعث اختلال در عملکرد موتور و کاهش قدرت و کارایی آن خواهد شد. محفظه احتراق فضای بسیار کوچکی است که باید تماماً توسط مخلوط فشرده سوخت و هوا پر شود. اگر بخشی از این فضا به روغن نفوذی از سمت سوپاپها اختصاص پیدا کند، به خودی خود نسبت فشرده سازی سوخت و هوا بالا رفته و کارایی موتور به دلیل ناک زدن و احتراق نامتوازن کم میشود. از سوی دیگر همانطور که اشاره شد، نفوذ روغن به سر شمع نیز میتواند عملکرد موتور را مختل کند و از قدرت و کارایی آن بکاهد. همچنین نفوذ روغن از سرسیلندر به داخل محفظه احتراق باعث میشود تا روغن موتور زودتر کثیف و آلوده شود؛ چرا که دوده و کربن ناشی از سوختن روغن به به تدریج به منافذ روغن نفوذ میکند و آنها را نیز آلوده خواهد کرد. در نتیجه این کثیف شدن سریعتر روغن نیز میتواند روی کارایی و قدرت موتور تاثیر منفی داشته باشد.
بنابراین اگر لاستیک گیت سوپاپ شما برای مدت زیادی خراب باقی بماند و باعث نفوذ روغن به محفظه احتراق شود، به تدریج قدرت موتور و شتاب خودرو شما پایین می‌آید. این کار فشار روی موتور را افزایش می‌دهد و در نهایت باعث خرابی اساسی آن خواهد شد.
۶.جرقه زنی ناقص و ریپ زدن موتور
همانطور که بیان کردیم، درزگیرهای سوپاپ خراب می تواند باعث تجمع روغن روی الکترودهای شمع های موتور شود. در نتیجه، سر شمع با تجمع رسوبات کربن روبرو میشود که می تواند باعث جرقه زدن ناقص موتور باشد. با افزایش تجمع کربن، نسبت تراکم سوخت نیز در محفظه احتراق افزایش می یابد که منجر به آسیب موتور از انفجار معیوب و ناک زدن می شود.
دانستن این نشانه‌های خرابی لاستیک ساق سوپاپ می تواند به شما کمک کند تا قبل از شروع مشکلات پرهزینه ناشی از این ایراد، خیلی سریع با هزینه کمتر مسئله را برطرف کنید. هرچه زودتر متوجه دود آبی در صبح، افزایش مصرف روغن، بد روشن شدن موتور و صداهای نامنظم هنگام کار درجای پیشرانه شوید، سریعتر می توانید تعمیرات لازم را با هزینه پایینتر انجام دهید. اما اگر مشکل را همین جا برطرف نکنید، باید منتظر مشکلات اساسی مثل یاتاقان زدن و… باشید.
دلایل اصلی خرابی کاسه نمد ساق سوپاپ از عیوبی مثل کیفیت نامناسب خود درزگیر و نصب نامناسب یا فرسودگی به دلیل عمر بالا ناشی می شود. حتی اگر جنس آنها از لاستیک با استحکام بالا باشد، باز هم ممکن است بشکنند، ترک بخورند یا فرسوده شوند. هر یک از این عیوب باعث ورود روغن به سیلندرهای موتور می شود.
هنگامی که لاستیک های گیت سوپاپ شروع به خرابی می کنند، کربن درون موتور تشکیل می شود و همچنین سایر اجزای موتور مانند سیت و گیت سوپاپ نیز تحت تأثیر قرار میگیرند و به همین دلیل است که تعمیرات سریع ضروری خواهد بود.
در برخی موارد، ممکن است روغن سوزی باعث افزایش دمای کار موتور و در نتیجه منجر به شکستن یا ترک خوردن کاسه نمد ساق سوپاپ شود. خرابی لاستیک گیت سوپاپ همچنین می تواند از لقی نامناسب گیت سوپاپ ناشی شود. هنگامی که این اتفاق می افتد، گیت لق میزند و علاوه بر سوپاپ، کاسه‌نمد ساق را هم فرسوده میکند.
از آنجایی که عوامل زیادی می توانند نشان دهنده یک درزگیر ساق سوپاپ معیوب باشند، باید بررسی دقیق صورت گیرد و همیشه نمی‌توان به علائم مختلف اعتماد کرد. اگر از کارهای فنی سررشته دارید با انجام امور زیر می‌توانید این کار را انجام دهید، در غیر این صورت از مکانیک بخواهید تا بررسی های لازم را انجام دهد.
مرحله ۱
درب موتور را باز کنید و سطح روغن موتور خود را با گیج یا میله روغن بررسی کنید. آیا به طور قابل توجه کمتر از دفعات دیگر پس از کارکرد مشابه است؟ همچنین می توان با باز کردن قالپاق سوپاپها، بررسی کرد که آیا بین ساق سوپاپ و لاستیک هیچ فضای اضافی وجود دارد یا خیر. این کار نیاز به تخصص بالا دارد و بهتر است توسط مکانیک انجام شود.
مرحله ۲
موتور را در حالت سرد روشن و به اگزوز دقت کنید. آیا مقدار زیادی دود از لوله خارج می شود و آیا دارای رنگ آبی یا خاکستری است؟ اگر دود آبی وجود دارد، روغن به درون سیلندر نشت کرده و در حال سوختن است. معمولا زمانی که موتور گرم میشود این دود از بین می‌رود که یم نشانه اصلی از خراب بودن لاستیک ساق سوپاپ است. اما اگر کماکان دود آبی به خصوص در دور موتور بالا وجود داشت، احتمال ایراد از رینگ و پیستون است و نه لاستیک گیت.
مرحله ۳
در حالی که موتور در حال کار درجاست، به دنبال صداهای غیرعادی مانند سر و صدا از سمت سرسیلندر یا ناک باشید. هر صدای غیرعادی می تواند نشان دهنده سوپاپ های مشکل دار به دلیل لقی گیت و درنتیجه خرابی لاستیک ساق سوپاپ باشد. این کار هم نیاز به تخصص بسیار بالا دارد و تنها مکانیک ماهر میتواند آن را تشخیص دهد.
مرحله ۴
برای بررسی چراغ های هشدار موتور و خطاهای مختلف ، نگاهی به پشت آمپر بیندازید. می‌توانید دیاگ بزنید تا کدهای خطای مختلف را اسکن کنید. به عنوان مثال، مشکلات لاستیک ساق سوپاپ و در برخی دستگاه های دیاگ گیت سوپاپ به عنوان کدهای خاص نمایش داده میشود و میتواند به کمک آن ماشین را به ظور دقیقتر عیب یابی کرد.
مرحله ۵
در نهایت اگر نتوان به طور دقیق ایراد را تشخیص داد، باید سرسیلندر جدا شده و لاستیک سوپاپها بررسی شود. به دلیل هزینه نسبتاً بالای این کار، قاعدتاً بهتر است حالا که موتور و سرسیلندر باز شده است، هم لاستیک ساق سوپاپ تعویض شود و هم گیتهای سوپاپ توسط تراشکار یا تعمیرکار ماهر بررسی شوند و در صورت نیاز آنها را با نمونه‌های سالم جایگزین کرد.
در این وضعیت هزینه تعویض لاستیک گیت سوپاپ در طولانی مدت کاملا مقرون به صرفه است؛ زیرا غین کاسه نمدهای جدید از آسیب های بیشتر موتور و انجام هزینه سرسام آور جلوگیری می کنند.
اگر لاستیک ساق سوپاپ ماشین شما خراب است و می‌خواهید آن را به طور موقت تعمیر کنید تا روغن سوزی نداشته باشید، می توانید از افزودنی های اورجینال جلوگیری کننده از نشت روغن استفاده کنید. این ماده باعث می شود لاستیک ساق سوپاپها منبسط شوند و برای مدتی جلوی روغن سوزی را بگیرند.
همچنین برخی روغن‌های خاص از برندهای معتبر هم وجود دارند که به صورت استاندارد دارای افزودنی‌های خاص جهت نرم کردن لاستیک ساق سوپاپ و کاسه نمدها هستند. استفاده از این نوع روغن میتواند منجر به نرم شدن کاسه نمد ساق سوپاپ و جلوگیری از نشت روغن از طریق آن شود.
در نهایت هم حتما باید به تعمیرگاه مراجعه کنید تا سرسیلندر شما سرویس شود. در این شرایط گیت یا گاید سوپاپ توسط تراشکار یا مکانیک بررسی و در صورت لقی بیش از حد تعویض خواهد شد. همچنین اگر نیاز باشد سوپاپ‌های معیوب نیز در این شرایط تعویض می‌شوند. در نهایت نیز یک دست لاستیک ساق سوپاپ نو روی گیتهای سوپاپ نصب خواهد شد تا نشتی روغن از این قسمت به سمت محفظه احتراق کاملاً برطرف شود.
نشانه های خرابی لاستیک گیت سوپاپ انواع مختلفی دارد اما مهمترین آن خروج دود آبی رنگ در ابتدای کار موتور سرد است که اول صبح بیشتر مشاهده میشود. تعویض به موقع روغن موتور، استفاده از روغن مناسب، فشار نیاوردن به موتور و مواردی از این دست میتواند در جلوگیری از خرابی این قطعه تاثیر مثبت داشته باشد.
شاید مطالب زیر هم برای شما مفید باشد:
قیمت رانا پلاس
علایم خرابی سوییچ اینرسی
مشکلات فنی خودرو
https://www.khodrobank.com/cars/%D8%AF%DB%8C%DA%AF%D9%86%DB%8C%D8%AA%DB%8C/462/%D8%AF%DB%8C%DA%AF%D9%86%DB%8C%D8%AA%DB%8C
